Yuxusuzluğun daxili orqanlara və üzümüzə təsiri

Giriş

Müasir həyatımızın sürətli tempi, stress və daim artmaqda olan məsuliyyətlər səbəbindən yuxusuzluq problemi getdikcə daha çox insanı əhatə edir. Təəssüf ki, kifayət qədər yuxu almamaq sadəcə səhər yorğunluq hissi ilə məhdudlaşmır, bədənimizin bütün sistemlərinə ciddi təsir göstərir. Yuxu – orqanizmimizin özünü bərpa etmək, toxumaları yeniləmək və fizioloji funksiyaları tənzimləmək üçün istifadə etdiyi həyati prosesdir. Bu məqalədə yuxusuzluğun daxili orqanlarımıza və üz dərimizə göstərdiyi təsirləri araşdıracaq, həm terapevtik, həm də kosmetoloji cəhətdən bu problemə yanaşacağıq.

Yuxusuzluq nədir və necə formalaşır?

Yuxusuzluq (insomnia) – kifayət qədər yata bilməmək, yuxuya getməkdə çətinlik çəkmək, gecələr tez-tez oyanmaq və ya səhər erkən oyanmaq kimi simptomlarla xarakterizə olunan yuxu pozğunluğudur. Kəskin yuxusuzluq adətən bir neçə gündən bir həftəyə qədər davam edən qısamüddətli yuxusuzluğa aiddir. Xroniki yuxusuzluq isə bir insanda həftədə ən azı 3 dəfə, 3 ay və ya daha uzun müddət ərzində yuxusuzluq keçirdikdə formalaşır.

Yuxusuzluğun əsas səbəblərinə aşağıdakılar daxildir:

Stress və narahatlıq
Depressiya
Dərman preparatlarının təsiri
Kofein, nikotin və alkoqol kimi stimulantların istifadəsi
Fiziki ağrı və xroniki xəstəliklər
Düzgün olmayan yuxu rejimi və gigiyenası
Elektron cihazların həddindən artıq istifadəsi

Mütəxəssis somnoloqlar qeyd edir ki, yuxu problemləri həyat keyfiyyətinə mənfi təsir göstərir, diqqət, əhval-ruhiyyə və hətta çəki ilə bağlı problemlər yarada bilər. Lakin bunlarla yanaşı, yuxusuzluq daxili orqanlarımıza və üz dərimizə də ciddi təsir göstərir.

Yuxusuzluğun daxili orqanlara təsiri

Ürək-damar sisteminə təsiri

Yuxusuzluq ürək və qan-damar sistemimizə mənfi təsir göstərir. Uzunmüddətli yuxusuzluq:

Qan təzyiqini artırır
Ürək ritmində pozulmalar yaradır
Ürək-damar xəstəlikləri riskini artırır
İltihabi prosesləri aktivləşdirir

Gecə yuxusunun kifayət qədər olmaması stress hormonlarının (kortizol) artmasına səbəb olur ki, bu da damarların daralmasına və ürəyin iş yükünün artmasına gətirib çıxarır.

Sinir sisteminin zədələnməsi

Yuxu, beynimizin toxumalarını bərpa etmək və sinir əlaqələrini möhkəmləndirmək üçün vacib zamandır. Yuxusuzluq nəticəsində tez qıcıqlanma, emosional labillik və xroniki yorğunluq yaranır. Həmin şəxslərdə fikrinin cəmləşdirilməsində çətinliklər yaranır. Bundan əlavə, yuxusuzluq:

Konsentrasiya və diqqət qabiliyyətini zəiflədir
Yaddaşı pozur
Əhval-ruhiyyə pozuntularını dərinləşdirir
Depressiya riskini artırır

İmmun sisteminə təsiri

Yuxu zamanı orqanizm immun sistemini gücləndirən maddələr istehsal edir. Kifayət qədər yatmadıqda immun sistemimiz zəifləyir və bu:

İnfeksiyalara qarşı müqavimətin azalmasına
İltihabi proseslərin artmasına
Yaraların daha gec sağalmasına gətirib çıxarır

Endokrin və maddələr mübadiləsinə təsiri

Yuxusuzluq endokrin sistemimizə və maddələr mübadiləsinə də ciddi təsir göstərir:

İnsulin müqavimətini artırır, şəkərli diabet riskini yüksəldir
İştahanı tənzimləyən hormonları pozur (leptin və qrelin)
Çəki artımına və piylənməyə səbəb olur
Qalxanvari vəzin fəaliyyətini pozur

Həzm sisteminə təsiri

Yuxusuzluq mədə-bağırsaq sisteminə də mənfi təsir göstərir və aşağıdakı problemlərə səbəb ola bilər:

Mədə turşuluğunun artması
Qıcqırma və turşu reflüksü
Bağırsaq peristaltikasının pozulması
Xroniki qəbizlik və ya ishal

Yuxusuzluğun üz dərisinə və görünüşümüzə təsiri

Yuxu, üz dərimizin sağlamlığı və gözəlliyi üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Gecələr dərimiz yenilənmə və bərpa proseslərindən keçir. Kifayət qədər yatmadıqda, bu proseslər pozulur və bu, dərimizin görünüşünə mənfi təsir göstərir.

Göz ətrafı dəri və gözaltı halqalar

Yuxusuzluq bənövşəyi halqaların səbəbi olmamaqla birlikdə bilvasitə onların yayılma dairəsini get-gedə artırır. Məsələn, yuxusuzluq stress və digər sağlamlıq problemlərini də artırır. Gözlər daha yaşlı və solğun görünür.

Yuxusuzluq zamanı göz ətrafındakı incə dəridə:

Qan dövranı zəifləyir
Limfa durğunluğu yaranır
Kapillyarlar daha görünən olur
Göz ətrafında şişkinlik və göyərmələr əmələ gəlir

Dərinin nəm balansı və elastikliyi

Gecə yuxusu zamanı dərimiz:

Nəm balansını bərpa edir
Kollagen istehsalını yeniləyir
Elastikliyi artıran maddələr sintez edir

Yuxusuzluq halında isə:

Dəri daha quru və parlaqlığını itirmiş görünür
Elastiklik azalır
Qırışlar daha tez əmələ gəlir
Dərinin rəngi solğun və tutqun olur

Dəri problemlərinin kəskinləşməsi

Yuxusuzluq dəri problemlərinin yaranması və mövcud olanların kəskinləşməsinə gətirib çıxarır:

Akne və sızanaqların artması
Ekzema və psoriaz kimi xəstəliklərin kəskinləşməsi
Dəri həssaslığının artması
Allergik reaksiyaların daha güclü təzahürü

Erkən qocalma əlamətləri

Daimi yuxusuzluqdan əziyyət çəkən insanlarda erkən qocalma əlamətləri daha tez üzə çıxır:

Mimik qırışların dərinləşməsi
Dərinin elastikliyinin daha tez itirilməsi
“Quş” qırışlarının əmələ gəlməsi
Göz və ağız ətrafında qırışların artması

Yuxusuzluğun effektiv müalicə üsulları

Yuxusuzluq problemini aradan qaldırmaq üçün həm tibbi, həm də təbii üsullardan istifadə etmək mümkündür.

Tibbi müalicə üsulları

Xroniki yuxusuzluq zamanı həkim nəzarəti altında aşağıdakı müalicə üsulları tətbiq edilə bilər:

Yuxu həbləri (qısamüddətli istifadə üçün)
Antidepressantlar (depressiya və narahatlıqla əlaqəli yuxusuzluq üçün)
Melatonin preparatları (yuxu hormonunun sintezi üçün)
Yuxu laboratoriyasında müayinə və müalicə

Təbii müalicə üsulları

Yuxusuzluğun öhdəsindən gəlmək üçün yeni yuxu və oyaqqalma rejimini yaratmaq vacibdir. Axşamlar alkoqol qəbul etməmək, siqaret çəkməmək, kofeinli içkilərdən uzaq durmaq, qəhvə və çayı gün ərzində məhdudlaşdırmaq önəmlidir.

Bundan əlavə:

Müntəzəm fiziki aktivlik (lakin yatmazdan 3-4 saat əvvəl deyil)
Yatmazdan əvvəl rahatlaşdırıcı vanna qəbulu
Meditasiya və nəfəs alma təmrinləri
Yataq otağının sərin və qaranlıq saxlanması
Bitki çayları (çobanyastığı, lavanda, pişikotu)

Yuxu gigiyenası

Yuxu gigiyenası prinsiplərinə riayət etmək çox vacibdir:

Hər gün eyni saatda yatmaq və oyanmaq
Yatmazdan əvvəl elektron cihazları söndürmək (mavi işıq problemi)
Yataq otağında televizor izləməmək və işləməmək
Yataqda yalnız yatmaq və intim münasibətlər üçün istifadə etmək
Axşam yüngül qidalar qəbul etmək

Kosmetoloji qulluq üsulları

Yuxusuzluqdan əziyyət çəkən dəri xüsusi qulluq tələb edir:

Göz ətrafı dəriyə qulluq

Göz altını nəmləndirən və ödemi azaldan gel və kremlər
Peptid və hialuron turşusu tərkibli vasitələr
Soyuq kompresslər və massaj
Göz altı maskalarından istifadə

Dərinin nəmləndirilməsi

Yuxu zamanı dəriyə qulluq etmək artıq fantastika deyil. Gecə dəri qulluğu üçün düzgün məhsullar seçmək vacibdir. Gecə kremləri və maskaları dəriyə dərhal parlaqlıq və sağlam görünüş verə bilər.

Tövsiyə edilən vasitələr:

Retinol tərkibli kremlər
Antioksidantlarla zəngin serumlar
Hialuron və peptid tərkibli maskalar
Təbii yağlarla zəngin moisturizerlər

Professional kosmetoloji prosedurlar

Yuxusuzluqdan zərər çəkmiş dəri üçün professional prosedurlar:

Mezoterapiya və biorevitalizasiya
Pilinqlər
LED terapiya
Mikrocərəyan prosedurları
İsti və soyuq masajlar

Nəticə

Yuxu, sağlamlığımızın və gözəlliyimizin təməl daşlarından biridir. Kifayət qədər yatmadıqda, orqanizmimizdə daxili orqanlardan tutmuş dərimizədək mənfi dəyişikliklər baş verir. Üz dərimiz xüsusilə bu problemə həssasdır və yuxusuzluğun təsirləri əsasən ilk olaraq üz dərimizdə özünü göstərir.

Həm terapevtik, həm də kosmetoloji yanaşmalardan istifadə edərək, bu problemlə mübarizə aparmaq mümkündür. Lakin ən əsası müntəzəm və keyfiyyətli yuxu adətləri formalaşdırmaqdır. Yaxşı yuxu – daxili orqanların normal işləməsi, üz dərisinin canlı və gənc görünməsi üçün ən təbii və effektiv üsuldur.

Yuxusuzluqdan əziyyət çəkirsinizsə, məsələnin ciddiləşməsini gözləmədən mütəxəssisə müraciət edin. Vaxtında müalicə olunmuş yuxusuzluq problemləri sağlamlığınıza və görünüşünüzə uzunmüddətli zərər vermədən aradan qaldırıla bilər.

Dr. Səkinə Abdullayeva
Terapevt, Kosmetoloq, Kök Hüceyrə Mütəxəssisi